کاربرد پیام های ام تی ۲۰۲، ام تی ۱۰۱ و ام تی ۱۰۳:

تقریبا تمامی نقل و انتقالات مالی بین المللی میان بانک ها از طریق سیستم سوییفت انجام میپذیرد. سوییفت در واقع یک سیستم پیام رسانی است نه یک سیستم انتقال پول. برای انتقالات بین المللی بانکی از یک پیام سوییفت ام تی ۱۰۱ و یا ام تی ۱۰۳ استفاده میشود. انتخاب یکی از این دو به عهده ی انتقال دهنده و یا انتقال گیرنده است و نشان میدهد که کدامیک از بانک ها در این انتقالات درگیر هستند.  از طریق این پیام به بانک دریافت کننده گفته می شود که وجوه پرداختی را به حساب بانکی دریافت کننده انتقال دهد. اما در واقع هیچ پول واقعی از طریق ام تی ۱۰۱/۱۰۳ منتقل نمیشود. در عوض، بانک ها از سیستمی غیر از سوییفت برای انتقالات مالی استفاده میکنند. برای انتقالات حقیقی دلار،  معمولا از سیستم چیپس (CHIPS, سیستم کلر پرداخت بین بانکی) استفاده میشود. برای انتقال پوند از سیستم چپس  (CHAPS, سیستم کلر اتوماتیک پرداخت) استفاده میشود و برای واحدهای پولی دیگر از سیستم های انتقال وجوه داخلی استفاده می شود. در ادامه به کاربرد پیام های های ام تی ۲۰۲، ام تی ۱۰۱ و ام تی ۱۰۳ پرداخته شده است:

سوییفت

ام تی ۱۰۱/۱۰۳ معمولا تا وقتی که بانک دریافت کننده انتقال وجوه را تایید نکند، کاری انجام نمیدهد.  برای اینکه بانک دریافت کننده بتواند پرداختهای دریافتی خود را تسویه کند، ام تی ۲۰۲ برای مطابقت همراه با وجوه دریافتی با ام تی ۱۰۱۰/۱۰۳ خاصی ارسال می شود. لغت “پوشش” اینجا کاربرد دارد: پول به بانک فرستاده میشود تا درخواست پرداخت فرستاده شده از طریق ام تی ۱۰۱/ ۱۰۳ را “پوشش” دهد. و ام تی ۲۰۲ اطلاعیه ای است که نشان میدهد “پوشش” پول فرستاده شده است. 

امروزه بانک های بزرگ در طی روز صدها پروسه از این دست را اجرا میکنند لذا نیاز است سیستم ها همگی اتوماتیک باشند. بانک های کوچکتر این پروسه ها را به صورت دستی انجام داده و یا آنها را به بانک های بزرگتر ارجاع میدهند. 

چرا دو مدل از پیام برای انتقالات بانکی استفاده میشود؟

نقل و انتقالات برون مرزی معمولاً شامل چندین مؤسسه مالی مختلف است که در حوزه های قضایی مختلف قرار دارند. سیستم پیام رسان بانکی ام تی ۲۰۲ برای آسانتر کردن کارهای بانکی مشتری و همچنین نقل و انتقالات بین بانکی استفاده میشده است. برای کوتاه تر کردن زمان پروسه ی انتقال، بانک اصلی می تواند یک پیام ام تی ۲۰۲ را به یک بانک واسطه بفرستد و ام تی ۱۰۳(انتقال اعتبار مشتری) را مستقیماً به بانک ذی نفع ارسال کند. همچنین اطلاعات کارمزد بانکی مانند اینکه چطور بر فرستنده و یا گیرنده اعمال شود در فیلد 71A  پیام های ام تی ۱۰۳ درج می شود.

ام تی ۲۰۲/ام تی ۱۰۳

 بنابراین، بانک ذی نفع به حساب بانکی ذی نفع اعتبار مالی داده و پیغامی برای بازپرداخت همان مقدار به بانک واسطه میفرستد. (بانک واسطه هم درخواست همان مقدار را به بانک اصلی میفرستد.)

اما پیغام ام تی ۲۰۲ که به بانک واسطه فرستاده میشود اطلاعاتی به بانک ذی نفع و یا بانک اصلی، نمیدهد.

این مدل از پیام ها به حملات تروریستی و پولشویی کمک زیادی میکرد، به همین خاطر، سازمان نظارتی ایالات متحده، پس از حادثه ی یازده سپتامبر نوع جدیدی از این پیام ها با نام ام تی ۲۰۲ پوششی (Cover MT202) را معرفی کرد. (پیام پوششی ام تی ۲۰۲)

 نکات مهم:

• هردو بانک ارسال کننده و دریافت کننده میتوانند ام تی ۱۰۳ و ام تی ۲۰۲ که پایه های اصلی پرداخت هستند را مشاهده کنند؛ اما بانک میانی که به آن بانک واسطه گفته میشود فقط پیام ام تی ۲۰۲ را میبیند. 
• ردو مدل از پیام به طور همزمان توسط بانک ها ساخته میشوند، اما بانک ها ام تی ۱۰۳ را زودتر صادر میکنند که آن هم توسط بانک اول انجام میگیرد.
• ام تی ۱۰۳ مستقیما به بانک واسطه فرستاده میشود، در حالی که ام تی ۲۰۲ پوششی به بانکی که هردو بانک اولی و بانک واسطه در آن حساب دارند، منتقل میشود.
• همچنین یک ام تی ۲۰۲ معمولی (نه پوششی) هم وجود دارد که بانک ها از آن برای نقل و انتقالات خودشان و نه برای فعالیت های مرتبط با مشتریانشان، از آن استفاده میکنند.

ترجمه و تلخیص: الهام صیفی کار، حسین دانشمند.